Գարագաշեան Ընտանիք – Հայկական Կերամիկա, Կավագործութիւն եւ Յախճապակի
Քիւթահիայէն Երուսաղէմ, 1919 – Այս Արհեստի Հիմնադրութիւնը Երուսաղէմի Մէջ - եւ Կոմիտաս վարդապետ մեր զարմիկը
Home / Մեր մասին
Երուսաղէմի Ժայռի գմբէթը
Մկրտիչ Գարագաշեան արհեստանոցին մէջ, 1920
Հայկական կերամիկայի արուեստը Երուսաղէմ հասաւ 1919-ին, երբ Պրիտանական մանդատի նահանգապետ Սըր Րոնալտ Սթորզը նախաձեռնեց Ժայռի գմբէթի սալիկներու նորոգումը։
Նախագիծին համար Քիւթահիայէն (հայերէնով՝ Կուտինա), հրաւիրուեցան փորձառու յախճապակի եւ կաւագործ վարպետներ, որոնց մէջ էր մեծ հայրս, փորձառու վարպետ նկարիչ Մկրտիչ Գարագաշեան՝ Քիւթահիայէն, որ հալածանքներու պատճառով տեղափոխուեցաւ Երուսաղէմ։
Չնայած նախագիծը դադրեցուեցաւ, Մկրտիչ Գարագաշեան իր գործընկերներ Տէյվիտ Օհանեսեան եւ Նշան Պալեանի հետ 1920-ին բացին յախճապակիի արհեստանոց Վիա Տոլորոսա ճամբուն վրայ։ Այնտեղ ստեղծուեցան Երուսաղէմի առաջին հայկական կերամիկական իրերը, որոնց միջոցով այս արուեստը ներկայացուեց քաղաքի բնակիչներուն։
Մկրտիչ Գարագաշեանի եւ իր գործընկերներու նուիրումով սկիզբ դրուեցաւ հայկական կերամիկայի հարիւր տարուայ աւանդոյթին Երուսաղէմի մէջ։
Մեծ հայրս՝ Մկրտիչ Գարագաշեան, հմուտ նկարիչ մըն էր՝ ճանչցուած իր գծելու վարպետութեամբ եւ նուրբ վրձինի գործով:
Ի՞նչ կապ ունի իմ ընտանիքը Կոմիտասի հետ
Կոմիտաս վարդապետ մեր զարմիկը
Քիւթահիոյ մէջ ծնած ամէնէն նշանաւոր հայը Սողոմոն Սողոմոնեանն էր, որ աւելի յայտնի է որպէս Կոմիտաս վարդապետ՝ քահանայ, երգահան, գիտնական եւ դաշնակահար:
Անիկա իմ հեռաւոր ազգականս է, ըլլալով իմ մեծ մօրս մօր՝ Մարիկ Գարագաշեան Սողոմոնեանի զարմիկ եւ կաթնեղբայր, ինչպէս նաեւ Քիւթահիոյ հայկական յախճապակիի մեծ սիրահար:նա կավագործական իրեր էր գնում Մկրտիչ Գարագաշյանից Քիւթահիոյ մէջ:
Ստեփան եւ Պերճ Գարագաշեաններ – երկրորդ սերունդի յախճապակեգործները
Ստեփան Գարագաշեան կը նկարէր Երուսաղէմի Հին Քաղաքի փողոցանուններու սալիկները, 1966
Երբ այսօր այցելես Երուսաղէմի Հին Քաղաքը, տակաւին պիտի տեսնես իմ հօր պատրաստած փողոցանուններու սալիկները
Առաջին մեծ յանձնարարութիւններէն մէկը, որուն վրայ հայրս եւ հօրեղբայրս աշխատեցան, Երուսաղէմի Հին Քաղաքի փողոցներու անուններուն սալիկները պատրաստելն էր:
1966-ին, արեւելեան Երուսաղէմը Յորդանանի տիրապետութեան տակ էր: Յորդանանեան քաղաքապետարանը յանձնարարեց հօրս եւ հօրեղբօրս, որ փողոցներուն անուններով յախճապակեայ սալիկներ պատրաստեն արաբերէնով եւ անգլերէնով, որպէսզի Հին Քաղաքի փողոցներուն եւ անցքերուն մէջ տեղադրեն:
Անոնց վրայի արուեստի գործերը կատարած է հայրս, իսկ կաւէ սալիկները հօրեղբայրս պատրաստած եւ ճնշած է ձեռքով, իր սորված կաւ խառնելու յատուկ ձեւերով:
1966-ին, ինչպէս կ'երեւի նկարին մէջ, սալիկները տեղադրուեցան յատուկ արարողութեամբ մը, որուն ներկայ էին այդ ժամանակի քաղաքապետ Պրն. Ռաուհի Խաթիպ եւ քաղաքապետարանի այլ պաշտօնեաներ ու բարձրաստիճան անձիք:
1966-ին սալիկները տեղադրելու պաշտոնական միջոցառում
Յակոբ եւ Ցողիկ Գարագաշեաններ՝ 3-րդ սերունդի հայկական կաւագործներ
2018–ի սկիզբէն ի վեր, մեր ընտանիքը՝ ես, իմ կինը՝ Ցողիկը, եւ մեր աղջիկը՝ Փաթիլը, կը պահենք եւ կը զարգացնենք Երուսաղէմի մէջ հայկական կաւագործութեան հարուստ աւանդութիւնը։ 2018-ին մենք հիմնեցինք մեր անձնական արհեստանոցը եւ ցուցասրահը՝ «Jerusalem Pottery Hagop Karakashian», Երուսաղէմի Քրիստոնէական թաղամասին մէջ, Յոյն Ուղղափառ Պատրիարքարանի փողոցին վրայ։
Կանուխ տարիքէն ես սորված եմ հօրմէս եւ հօրեղբօրմէս՝ յանուն Հայկական յախճապակու գաղտնիքներու. Մասնագիտացայ սեւ վրձինով նկարելուն, գոյներ ու փայլեցուցիչներ խառնելուն եւ բրուտի անիւի վրայ կաւով աշխատելուն։ Այս արհեստանոցին մէջ մշակեցի իմ անձնական ոճը՝ նրբագեղ թռչուններու, սիրամարգերու, նոճիի ծառերու եւ պտուղներու պատկերներով, որոնք լրացուցած են մեր ընտանեկան նմուշներու բազմազան շարքը՝ ներշնչուած հին պարսկական, օսմանական եւ հայկական զարդանախշերէ։
Կինս՝ Ցողիկը, նոր կեանք կու տայ այս հին արուեստին իր ուրոյն ոճով եւ զարդարանքներով, իսկ աղջիկս՝ Փաթիլը, մեծացած՝ հօր եւ ընտանիքի արուեստով շրջապատուած, արդէն պատրաստ է դառնալ չորրորդ սերունդի հայկական յախճապակու արուեստագէտ։